Franchise in... Groningen

Franchise+ gaat op pad in een stad en laat franchisenemers aan het woord. Over hun winkel, hun formule en over hun stad. Door verschillende ondernemers uit verschillende branches naar hun visie te vragen, ontstaat een momentopname van zaken doen in een specifieke stad. Deze keer waren we in de grootste stad van het Noorden: Groningen.

De binnenstad van Groningen is autoluw. Voor detaillisten is dat zowel een voordeel als een nadeel. Winkelen zonder auto’s is immers lekker rustig, maar je moet wel gemakkelijk de winkels kunnen bereiken. In Groningen is dat goed geregeld. Behalve met de trein is Groningen ook met de auto goed bereikbaar. De afwezigheid van files is een belangrijk pluspunt.  Parkeren kan gratis op een van de acht P+R-terreinen aan de rand van de stad. Met de Citybus reis je voor twee euro heen en weer naar de stad. Dit bedrag geldt voor vier inzittenden. Wie liever in het centrum zelf parkeert, is meer geld kwijt. Er zijn dertien parkeergarages en ook langs de straten en diepen - de Groningse grachten - vind je negenhonderd parkeerplaatsen.

Beste Binnenstad, Beste Fietsstad en Beste Studentenstad boden de afgelopen jaren extra promotiemogelijkheden. De titel Beste Binnenstad won Groningen in 2005 vanwege zijn veelzijdigheid, hoogwaardige inrichting, goede bereikbaarheid, gastvrijheid en veiligheid. Verder roemde de jury het serviceniveau van de detailhandel, de actie ‘Schoon, Heel en Veilig’, de StadsVitrine Service, het Huiskamerteam, de titel Veiligste Stad 2004 en het cameratoezicht. Sinds afgelopen jaar maken bezoekers en bewoners in de binnenstad gratis gebruik van draadloos internet. Begin 2011 moet de hele stad over draadloos internet beschikken.

Dit aanbod bevestigt Groningen als Beste Studentenstad 2006. De 42.000 studenten van de Rijksuniversiteit Groningen en Hanzehogeschool drukken hun stempel op de Groningse samenleving. Ruim een kwart van de bevolking is student en dat maakt Groningen niet alleen in het weekend maar ook door de week druk en gezellig.

Mopperen

De meeste bedrijven in de stad zijn lid van Groningen City Club (GCC). De vereniging overlegt namens de ondernemers met de gemeente over alle zaken die hen aangaan, van parkeerbeleid tot promotie en infrastructuur. Voor Jaap Dijkstra, wethouder economische zaken en cultuur, internationale handelsrelaties en coördinerend wethouder binnenstadsontwikkeling, is het overzichtelijk en efficiënt om met slechts één ondernemersorganisatie voor de binnenstad en directe omgeving te overleggen. “Ondernemers hebben soms de neiging om te mopperen op de gemeente maar we hebben tevens begrip voor elkaars rol en we komen er altijd samen uit”, zegt hij. “Als we ergens samen de schouders onder zetten, gaan we er voor. Dat zag je ook bij de komst van het Glazen Huis dat voor de Kerstdagen in Groningen staat.” Nadelig vindt hij het freeridersgedrag van filiaalbedrijven. Daardoor betaalt niet iedere ondernemer mee aan zaken waar iedereen profijt van heeft, zoals bijvoorbeeld de feestverlichting. “Samen met de GCC onderzoeken we of een ondernemersfonds oplossing biedt. In Leiden is zo’n fonds zeer succesvol. De inkomsten komen onder meer uit een verhoging van het OZB-tarief voor niet-woningen.

Brug

Sinds enkele maanden wordt in het centrum veel gebouwd en verbouwd. De brug naar het winkelgebied aan de Westerhaven wordt vervangen, er wordt gewerkt aan de realisatie van een parkeergarage aan het Damsterdiep en onlangs is de parkeergarage aan het Boterdiep in gebruik genomen. Hoewel de winkeliers hier in de toekomst profijt van ondervinden, hebben ze er tijdens de bouw vooral overlast van. “Voor de ondernemers van het Damsterdiep is er een compensatieregeling”, zegt Dijkstra. “Winkeliers die kunnen aantonen dat hun omzet een dip kent, kunnen bij een onafhankelijke commissie van deskundigen een claim indienen.”

In 2010 gaat de Oostwand van de Grote Markt op de schop. Daarachter komt een nieuw gebouw met culturele functies, zoals de bibliotheek, een bioscoop, archieven en een debatcentrum. De wand komt iets naar voren waardoor de Grote Markt kleiner wordt. Ook zijn er plannen voor een trambaan die het openbaar vervoer tussen stad en regio moet verbeteren. Veel ondernemers hebben moeite met het plan. De ondernemers in de Oosterstraat vinden hun straat te smal voor een tram en zien op tegen het opbreken van de weg. Dijkstra begrijpt deze weerstand wel. “We zullen de overlast zoveel mogelijk beperken”, zegt hij.

Filialisering

Probleem van populaire winkelsteden is het behoud van het gevarieerde aanbod. Dat geldt ook voor Groningen. Dijkstra: “Door de filialisering van straten die zich nu kenmerken door speciaalzaken, komt de identiteit in gevaar. De eigenaars van de panden verhogen de huren en daardoor trekken de ondernemers weg. Wettelijk ingrijpen kunnen we niet maar we proberen wel om via overleg met winkeliersverenigingen, ondernemers en eigenaren een oplossing te zoeken.”

Tijdens gesprekken met de ondernemers lijkt het met de criminaliteit in Groningen mee te vallen. Dijkstra: “Als stad wil je dat iedereen zich veilig voelt, maar ik weet ook dat we met ons allen heel hard werken om die veiligheid te realiseren.” De gemeente werkt nauw samen met ondernemers aan het keurmerk veilig ondernemen. In 2007 is tussen regiopolitie, GCC en gemeente een convenant gesloten. Acties moeten pinpasfraude voorkomen en de gemeente stelt alles in het werk om graffiti zo snel mogelijk te verwijderen. Ondernemers kunnen een overvaltraining volgen en in het uitgaansgebied nemen camera’s de bezoekers op. Citystewards en stadswachten zijn aangesteld. Zij zijn de oren en ogen van de politie en hebben als taak om bezoekers wegwijs te maken.

Feiten en cijfers Groningen

In Groningen wonen 50.000 studenten. Hierbij past een imago van jong, hip en bruisend met een groot cultureel aanbod en veel design. Het historische centrum heeft mooie architectuur waarin, naast veel moderne panden, de Amsterdamse school een hoofdrol speelt.

De Herestraat, Grote Markt en A-Kerkhof zijn niet alleen bekend van Monopoly. Hier zijn de meeste winkels gevestigd. Kleine zelfstandigen met speciaalzaken vind je aan de Folkingestraat, Oude Ebbingestraat, Oosterstraat en het Zuiderdiep. De horecabedrijven zijn, net als de meeste terrassen, gevestigd op de Grote Markt, in de Poelestraat en op de Vismarkt.

De historische stad heeft veel gezellige straten, markten en natuurlijk de Martinitoren die al meer dan vijfhonderd jaar in het hart van de stad prijkt. In het Groningse Hoofdstation zijn wachtkamers voor de verschillende klassen, glas-in-loodramen, prachtig gedecoreerde plafonds en in het midden staat een zes meter hoge smeedijzeren lantaarn. Aan de voorzijde verrees vorig jaar een hypermodern stadsbalkon met daaronder plaats voor circa 4.500 fietsen.

Dat Groningen ook in vroegere tijden al een belangrijke handelsplaats was, zie je aan de vele pakhuizen in en om de binnenstad. Bij de Hoge der A bevond zich vroeger de haven van Groningen. Vanaf de 12^e eeuw verrezen ruim tweehonderd pakhuizen, die nu vooral een woonfunctie hebben.

Groningen werkt hard aan zijn imago. Marketing Groningen, opgericht in 2003, is het bureau voor de toeristische marketing van de stad en de provincie Groningen. De slogan 'Er gaat niets boven Groningen' is inmiddels bij veel Nederlanders bekend. De campagne leverde in 2008 zelfs een bronzen Effie op, een prijs voor de meest effectieve reclamecampagne van het afgelopen jaar.

“Centrum is ook geliefd om te wonen”

“Groningen is een jonge en levendige stad en dat maakt het voor mij aantrekkelijk om me hier te vestigen”, zegt Erik de Wiljes die al bijna 12 jaar aan de Westersingel HypotheekVisie runt.

“Het is mooi dat veel uitgestudeerde studenten hier blijven hangen. Dat is immers hét moment dat ze een baan vinden en een huis gaan kopen. Maar dat niet alleen”, vindt Erik de Wiljes. “Het is ook goed voor de stad. Groningen is hartstikke goed bezig met kenniswetenschappen en energie. Het is een vooruitstrevende stad en dat is belangrijk om het hoge kennisniveau te handhaven. Het lukt de stad goed om veel uitgestudeerde studenten hier te houden. Studenten trekken niet en masse weg als ze hun bul hebben.”

De locatie aan de rand van het centrum bevalt hem heel goed. “Parkeren in hartje Groningen is vaak lastig, maar hier kun je voor de deur je auto kwijt. Al komen veel klanten ook lopend of met de fiets, dat is een stuk praktischer. Ik zie een autoluw centrum overigens niet als probleem, hoor. Veel mensen vinden dat juist wel prettig.

Het centrum is hier niet alleen geliefd voor uitgaan en winkelen, maar ook om te wonen. Ook even buiten het centrum willen veel mensen een huis kopen. Hoewel het hier hartstikke goed gaat, zijn toch ook in Groningen afgelopen jaar minder huizen verkocht. Vooral op het platteland, waar wij ook hypotheken verstrekken, staat veel te koop. Maar doordat een aantal hypotheekverstrekkers is gestopt, heb ik er zelf niet veel last van.”

“Ik beschouw Granny’s als mijn eigen winkel”

Miranda van Doesen is shopmanager in Granny’s Wereldberoemde Appeltaarten. Aan het A-Kerkhof is in 1995 de eerste geopend en toen de formule aansloeg, is Granny’s ook in andere steden van start gegaan.

“We verkopen alleen appeltaarten, acht verschillende”, zegt Miranda van Doesen. “Daarbij horen huiselijkheid en klantvriendelijkheid en die combinatie maakt dat veel mensen terug komen. Zelfs mensen die van ver komen. Zij hebben over ons gelezen doordat wij, juist doordat we zo’n bijzondere formule hebben, veel free publicity krijgen. Als ze eenmaal tijdens een dagje Groningen bij ons appeltaart hebben gegeten, komen ze een volgende keer graag terug.

Groepen kunnen de benedenruimte reserveren voor speciale arrangementen met koffie, thee en natuurlijk appeltaart. Ook verkopen we veel appeltaarten om mee te nemen. We hebben speciaal voor deze klanten een schuifraam zodat ze niet per se binnen hoeven te komen. Op dit moment is de omzet hiervan behoorlijk gekelderd doordat een van de bruggen vervangen wordt en de bus er nu niet overheen kan.

Hoewel ik geen eigenaar ben, beschouw ik Granny’s als mijn eigen winkel. Ik leid mensen op die elders in het land met de formule aan de slag gaan.”

Ze houdt er niet van om het al dan niet slagen van de winkel afhankelijk te stellen van anderen. “Je moet het zelf doen”, vindt ze. “Als bedrijf moet je tegenvallers aankunnen. Zorg dat de klanten je waarderen en terugkomen. Al moet ik zeggen dat het wel heel lang duurde voordat ik een vergunning kreeg om een terras te beginnen. Daar moest ik tien jaar op wachten.“

“Ik ken de stad door en door”

Rudmer Wiersma is sinds veertien maanden eigenaar van Coach aan het Zuiderdiep. Hij heeft samen met zijn compagnon Patrick Siepel twee winkels. In het centrum van Zwolle hebben ze sinds twee maanden hun tweede locatie.

“Ik werkte al bij Coach”, zegt Rudmer Wiersma. “Eerst als verkoper en al snel werd ik leidinggevende. Toen de vorige eigenaar de zaak te koop aanbood, was het voor mij een logische stap om eigenaar te worden. Dat we net niet op een A1-locatie zitten, heeft als voordeel dat de huur veel lager is dan op de Herestraat. Het nadeel is dat er minder klanten binnenstappen. In Zwolle zitten we wel A1 en daar is het ook drukker.

Het gemeentebestuur heeft besloten een tramverbinding aan te leggen, maar ik weet niet of ik daar wel zo blij mee ben. We zullen jarenlang in een bouwput zitten. Maar ik verzet me niet, hoor. Ik ben ook geen lid van Cityclub Groningen. Dat heeft voor ons geen nut. Wel ga ik naar de voorlichtingsavonden van de gemeente, zoals over de aanleg van de tram.

Ik ben Groninger en ik ken de stad door en door. Hoewel mijn doelgroep niet de culturele evenementen bezoeken, is het wel goed voor het imago van de stad dat er zoveel gebeurt. Als mensen een evenement bezoeken, gaan ze niet winkelen. Maar als door diverse evenementen en bijvoorbeeld de campagne ‘Er gaat niets boven Groningen’ het imago verbetert, dan werkt dat door in de omzet van de detailhandel.”

“We adverteren bij twee studentenverenigingen”

De Fries Martin Schaafsma heeft volledig voor studentenstad Groningen gekozen. Met zijn Subway heeft hij vooral studenten als klant.

Vijf jaar geleden opende Martin Schaafsma aan de Brugstraat zijn bedrijf samen met zijn compagnon, die inmiddels elders in de stad zijn eigen Subway runt. “Voor die tijd deed ik iets heel anders: ik was boekhouder bij een groentegroothandel.”

Bekendheid krijgt hij door landelijke promotiecampagnes. “Daarnaast adverteren we bij twee studentenverenigingen en geven we studenten korting”, zegt Schaafsma. “We waren twee keer Franchiser of the Year van Subway. Maandelijks kregen we controle waarbij werd gelet op hygiëne, werkwijze en omzetgroei. Vooral met de omzet hebben we grote sprongen gemaakt.

Over het gemeentelijk beleid heeft Schaafsma niets dan lof. “Zoals ze de Grote Markt gaan opknappen. Dat wordt een echte publiekstrekker”, zegt hij. “Ook de inspanningen van de gemeente om het Glazen Huis in Groningen te krijgen, waardeer ik. Net als andere evenementen betekent dit topdagen voor ondernemers. Ik hoor wel negatieve geluiden over de aanleg van de tram, maar daar ben ik zelf niet mee bezig. Die komt aan de andere kant van het centrum.”

Ook over de veiligheid in Groningen is hij tevreden. “We hebben wel één keer te kampen gehad met een inbraak, toen zaten we hier pas. Junkies waren aan de achterzijde het pand binnengedrongen. Ze kwamen voor de kassa en de chocomel. Gelukkig hebben we verder nooit last gehad van criminaliteit. Mensen voelen zich veilig in Groningen en dat is heel bijzonder voor zo’n grote stad.”

“Wij hebben twee doelgroepen: studenten en 45-plussers”

Bob Dam en zijn partner Heleen Appeldoorn zijn eigenaar van Simon Lévelt. Zij begonnen dertien jaar geleden hun eerste zaak in de Zwanestraat in hartje Groningen. Bijna drie jaar geleden openden ze aan de overkant van de straat een tweede vestiging.

“Hier verkopen we droge koffie en thee en diverse cadeauartikelen”, zegt Bob Dam. “Aan de overkant kun je een kopje koffie of thee kopen en eventueel in een beker meenemen. Vooral studenten halen ’s ochtends een espresso of een cappuccino. Daar werkt ook een monteur die de koffie- en espressoapparaten repareert. Wij hebben eigenlijk twee doelgroepen: studenten en 45-plussers. Zij vormen samen een mooie, uitgebalanceerde mix.”

Minder tevreden is hij over het gemeentebestuur. “Zoals de komst van die tram in de Oosterstraat bijvoorbeeld. Dat is echt een heel slecht plan en de ondernemers daar zijn er helemaal niet blij mee”, zegt hij. “Ik zit zelf aan de andere kant van het centrum en heb er dus helemaal geen last maar voor mijn collega’s is het wel heel vervelend. Ze zitten daar jaren in de troep, terwijl het nu ook al een bouwput is. Wij hadden als Cityclub Groningen een alternatief plan ingediend. Een kabelbaan is veel goedkoper en als toeristische attractie veel aantrekkelijker. Maar dat wilde het gemeentebestuur niet. Toevallig hoorde ik dat Den Bosch nu met dat idee aan de haal gaat. Jammer hoor, zo’n kabelbaan was goed geweest voor de stad. Het is goed als er verbeteringen zijn maar ik heb het idee dat het nu wel heel erg snel gaat. Het zou in fases moeten gaan.”

“De tram legt ook verbindingen”

Roel Koning en Arne Krijger bezitten samen twee vestigingen van Specsavers in Groningen. Eén in de Herestraat en één in het winkelcentrum Paddepoel.

De taakverdeling is duidelijk: Arne Krijger is opticien en contactlensspecialist en Roel Koning leidt de verkoop en is ondermeer verantwoordelijk voor het personeelsbeleid. “Niet voor niets is Groningen een paar jaar terug uitgeroepen tot beste binnenstad van Nederland”, zegt Koning. “Het aanbod is zeer gevarieerd en sfeervol. Cityclub Groningen kiest regelmatig een thema en dat thema zie je gedurende een bepaalde periode in de hele binnenstad terug. Een van de thema’s was bijvoorbeeld 'China' en dan zijn straten, winkels en etalages helemaal daaraan aangepast. We hebben laatst meegewerkt aan een modeshow van Bandolera, eveneens een franchiseorganisatie. Wij hebben toen de brilmonturen geleverd.”

Terwijl sommige ondernemers negatief zijn over de plannen om een tramlijn aan te leggen, zien Koning en Krijger ook voordelen. “De tram legt ook verbindingen met de universiteitswijk Zernike en met winkelcentrum Paddepoel, waar wij ook een winkel hebben”, zegt Krijger. “Er wordt overwogen om de parkeertarieven te verhogen, maar dat zou jammer zijn. We moeten juist zorgen dat het aantrekkelijk is om in de stad te komen winkelen.”

Dat Groningen een studentenstad is, levert Specsavers veel voordelen op. “Wij hebben een uitgebreid lenzenpakket waar juist studenten veel gebruik van maken”, aldus Koning. Bovendien zitten veel van onze klanten op de universiteit. Beneden is de winkel met monturen en boven hebben we ingericht voor contactlenzen. Door deze verdeling is er meer rust in de winkel en kunnen we de klant optimaal bedienen. Volgend jaar bestaat Specsavers in Groningen tien jaar.”