Juridische Franchisestatistiek: lichte afname aantal franchisegeschillen

Ludwig & Van Dam Franchiseadvocaten verricht sinds 2008 periodiek onderzoek naar (de ontwikkeling van de) rechtspraak inzake franchisegeschillen en publiceert tevens statistieken inzake gepubliceerde rechtspraak op het gebied van franchiserecht. Voor Franchise+ is verslag gemaakt van de rechtsontwikkelingen in 2018, t.o.v. de voorafgaande jaren.

Figuur 1a
Figuur 1a: Uitspraken 2018 gerubriceerd naar onderwerp




Figuur 1b
Figuur 1b: Uitspraken 2007 - 2018 gerubriceerd naar onderwerp



In 2018 werden 44 uitspraken gepubliceerd op rechtspraak.nl, waarvan 12 hoger beroep zaken en één in cassatie (een prognosekwestie tegen Albert Heijn). “Gelet op de publicatiecriteria afgezet tegen onze kennis van vrijwel alle ook niet gepubliceerde zaken, welke tevens collegiaal veelal ter sprake komen, durven wij de stelling aan dat dit niet het topje van de ijsberg is, maar een relatief getrouw beeld geeft van het feitelijk aantal procedures, laten dat er ongeveer een derde tot maximaal de helft meer zijn. Daarbij dient wel te worden opgemerkt dat de meeste geschillen, of wat daarvoor doorgaat, onderling worden geregeld en/of om uiteenlopende redenen niet tot een eindvonnis leiden. Wij zien in onze praktijk dat ongeveer 90% van de geschillen die ons als advocaten uiteindelijk bereiken alsnog in onderling overleg worden geregeld. Ook arbitrale vonnissen worden uit de aard der zaak niet gepubliceerd. Echter afgezet tegen 869 franchisegevers en 34.179 franchisevestigingen in Nederland, blijft dit geen opzienbarend aantal zaken. Zeker niet indien we de grote aantallen gepubliceerde overige handelszaken buiten de franchise-sector, veelal eveneens MKB-ondernemingen betreffende, in ogenschouw nemen en bedenken dat franchising uit de aard van de samenwerking per definitie enige spanning kan oproepen. Bovendien is de franchise-sector, ondanks of dankzij (?) de achterliggende crisis, de laatste jaren gegroeid. We kunnen vaststellen dat de absolute stijging van het aantal zaken sinds 2015 weliswaar aanhoudt maar desondanks wel licht afvlakt. Dat is overigens in lijn met de daling van het aantal zaken in alle rechtsgebieden tezamen”, aldus Jeroen Sterk.

 

Figuur 2
Figuur 2: Statistieken franchisebranche (bron: www.nfv.nl/Franchise%20statistiek%202018/)



Wat de aantallen betreft dient voorts te worden onderkend dat in toenemende mate, met wisselend succes overigens, collectieve procedures worden opgetuigd. Voor 2018 geldt dat in twee gevallen. De Hema-franchisenemers vorderden collectief, eerst in kort geding en later in de bodemprocedure, met succes nakoming van de e-commerce afspraken. De tweede zaak betrof een hoger beroep waarin een vijftal franchisenemers, werkzaam in een concept betreffende training en opleidingen, werden gedagvaard in hoger beroep. 

Wat de aantallen betreft dient tenslotte nog te worden opgemerkt dat 13 van de 44 uitspraken hoger beroepen en één cassatie betreft. Drie daarvan werden in eerdere jaren in lagere instantie gepubliceerd. Deze drie werden ter voorkoming dubbeltelling derhalve in de cijfers van eerdere jaren gecorrigeerd, nu het logische uitgangspunt van onderhavige statistiek is dat ieder conflict slechts eenmaal in de statistiek wordt opgenomen. Andersom geredeneerd zou men aldus mogen stellen dat in 2018 41 unieke geschillen tot een gepubliceerd vonnis hebben geleid. 

“De vraag rijst of nieuwe wetgeving dit aantal rechtszaken substantieel zal verminderen. Enerzijds komt er meer duidelijk en evenwicht. Anderzijds worden er open normen gesteld welke langs gerechtelijke weg invulling behoeven en kan deze verandering in de rechtsposities door nieuwe wetgeving in het begin leiden tot onzekerheid en daarmee conflicten”, aldus Sterk.

Wie wint?

 

Figuur 3
Figuur 3: Uitspraken 2007-2018 gerubriceerd naar jaartal, onderwerp en franchisegever in het gelijk gesteld




Figuur 4
Figuur 4: Uitspraken 2007-2018, totaal ten opzichte van het aantal waarbij franchisegever in het gelijk is gesteld



Evenals vorige jaren moeten we vaststellen dat franchisegever en franchisenemer ongeveer in gelijke mate winnen en verliezen. 

Waar gaat het over:

Figuur 5
Figuur 5: Uitspraken 2007 -2018 gerubriceerd naar onderwerp



De meeste zaken gaan nog steeds over een specifieke bepaling in de franchiseovereenkomst zelve, namelijk 15 (het concurrentiebeding scoort daarin met 8 het hoogst); 5 zaken gaan over beëindiging van de franchiseovereenkomst, en 5 over prognoses. Los van de vraag of het aantal zaken en de wijze waarop deze onder het huidige recht worden beslecht dat zouden rechtvaardigen, heeft de wetgever dat dus wel goed op het netvlies. 

Opmerkelijk is verder dat geschillen op het scheidsvlak franchise en huur door de jaren heen hoog blijven scoren (dit jaar 11). Denk dan met name aan kwesties op het gebied van franchise en huurkoppeling en -beëindiging. Met name op dit gebied zien we niet echt een eenduidige lijn in de rechtspraak en wordt het thema ook in het conceptwetsvo32orstel, in tegenstelling tot de eerdere gedragscode, niet meer benoemd. Opgemerkt zij dat in sommige verdringingsmarkten vestigingspunten en daarmee huurrechten echter belangrijker zijn dan de formule en daarmee ook meer machtsonevenwichtigheid kunnen veroorzaken. In 2018 zien we dan ook dat daarover wederom wordt geprocedeerd. 

Het is aan de lezer de statistieken verder te interpreteren.

Voor alle statistieken, grafische toelichting en de volledige verantwoording kunt u kijken op de website: www.ludwigvandam.nl . Bij vragen kunt u contact opnemen met Jeroen Sterk: sterk@ludwigvandam.nl of 010 - 241 57 77

 

Lees meer over:

Ludwig & Van Dam franchise advocaten is een geheel in franchise- en andere samenwerkingsverbanden gespecialiseerd advocatenkantoor en marktleider sinds 1996 in zijn soort in Nederland.